DLaczego puchną nogi? – Pozanaj 9 najczęstszych powodów

Puchnięcie nóg, czyli obrzęk kończyn dolnych, to objaw, który może mieć wiele różnych przyczyn – od stosunkowo niegroźnych po poważne choroby. By móc wyjaśnić to zjawisko należy się przyjrzeć z bliska fizjologii powstania obrzęku, kóry szczegółowo wyjaśniamy poniżej.

Fizjologia obrzęku – jak powstaje?

Obrzęk to nagromadzenie płynu (najczęściej surowicy) w przestrzeni międzykomórkowej, poza naczyniami krwionośnymi. Może być wynikiem zaburzenia równowagi między:

1. Ciśnienie hydrostatyczne – „wypychanie” płynu z naczyń

To ciśnienie wywierane przez krew na ściany naczyń krwionośnych – im wyższe ciśnienie, tym silniej „wypycha” płyn z wnętrza naczynia do otaczających tkanek.

Kiedy rośnie ciśnienie hydrostatyczne?

• W przypadku zastoju krwi żylnej – np. w niewydolności serca lub przewlekłej niewydolności żylnej.
• Przy zakrzepicy żył głębokich – krew nie może swobodnie odpływać → wzrost ciśnienia → płyn przesiąka do tkanek.
• W czasie długiego stania lub siedzenia bez ruchu – grawitacja utrudnia odpływ żylny → gromadzi się płyn.

Efekt: Płyn przechodzi z naczyń do przestrzeni międzykomórkowej → tworzy się obrzęk.

2. Ciśnienie onkotyczne – „przyciąganie” płynu do naczyń

Ciśnienie onkotyczne (kolloidowo-osmotyczne) zależy głównie od obecności białek w osoczu, przede wszystkim albuminy, które „przyciągają” wodę z tkanek do wnętrza naczyń.

Gdy spada poziom białek w osoczu:

• Płyn nie jest utrzymywany w naczyniach → przesącza się do tkanek → obrzęk.

Kiedy spada ciśnienie onkotyczne?

• Choroby wątroby – np. marskość → wątroba nie produkuje wystarczająco albumin.
• Zespół nerczycowy – nerki tracą duże ilości białka z moczem.
• Niedożywienie, głodzenie, niedobory białkowe – np. u osób starszych lub z zaburzeniami odżywiania.

Efekt: Zmniejszone „ściąganie” wody do naczyń = więcej płynu pozostaje w tkankach = obrzęk.

3. Przepuszczalność naczyń krwionośnych – „nieszczelne” ściany

W normalnych warunkach ściany naczyń są selektywnie przepuszczalne – pozwalają na przepływ tylko niektórych substancji. Gdy ich przepuszczalność wzrasta, płyn (a czasem nawet białka) może łatwiej przenikać do tkanek.

Kiedy naczynia stają się bardziej przepuszczalne?

• Stany zapalne (np. infekcje, urazy, alergie) – mediatory zapalne (np. histamina) zwiększają przepuszczalność.
• Reakcje alergiczne – np. pokrzywka, obrzęk Quinckego.
• Oparzenia, sepsa, choroby autoimmunologiczne – uszkodzenie śródbłonka naczyń.

Efekt: Płyn łatwiej ucieka z naczyń → obrzęk często jest miejscowy, np. wokół urazu lub infekcji.

4. Odpływ limfy – „system odwodnienia” tkanek

Układ limfatyczny odpowiada za „zbieranie” nadmiaru płynu i białek z przestrzeni międzykomórkowej i ich transport z powrotem do krwiobiegu. Gdy ten odpływ jest utrudniony lub zablokowany → płyn się kumuluje.

Kiedy odpływ limfy jest zaburzony?

• Obrzęk limfatyczny pierwotny – wrodzone zaburzenia naczyń limfatycznych.
• Obrzęk wtórny – np. po operacyjnym usunięciu węzłów chłonnych (rak piersi), po radioterapii, infekcjach (np. filarioza).
• Urazy, stany zapalne, ucisk naczyń limfatycznych – np. przez guzy.

Efekt: Płyn nie może być odprowadzony z tkanek → twardy, nieustępujący obrzęk.

Najczęstsze przyczyny puchnięcia nóg

1. Niewydolność żylna

Krew nie odpływa prawidłowo z nóg do serca, co powoduje zwiększone ciśnienie w żyłach → przesączanie płynu do tkanek.
Objawy: uczucie ciężkości nóg, obrzęki nasilające się wieczorem, żylaki.
Przewlekła niewydolność żylna może prowadzić do przebarwień skóry i owrzodzeń.

2. Zastoinowa niewydolność serca

Serce nie jest w stanie skutecznie pompować krwi → zastój w krążeniu żylnym.
Obrzęki zwykle symetryczne, nasilają się wieczorem, towarzyszy im duszność, męczliwość.

3. Choroby nerek

Upośledzone usuwanie sodu i wody → zatrzymanie płynów.
Zespół nerczycowy: utrata białka z moczem → spadek ciśnienia onkotycznego → obrzęki (często też twarzy).
Niewydolność nerek: retencja płynów, często wysokie ciśnienie.

4. Choroby wątroby (np. marskość)

Spadek produkcji albumin → niższe ciśnienie onkotyczne.
Wzrost ciśnienia w żyle wrotnej (nadciśnienie wrotne).
Obrzęki często towarzyszą wodobrzuszu.

5. Leki

Niektóre leki mogą powodować retencję płynów:

• Leki przeciwnadciśnieniowe (np. amlodypina – blokery kanału wapniowego)
• Kortykosteroidy
• Hormony (estrogeny, progesteron)
• Leki przeciwzapalne (NLPZ)

6. Zakrzepica żył głębokich (DVT)

Zablokowanie przepływu krwi przez skrzeplinę → nagły, jednostronny obrzęk, bolesność, zaczerwienienie.
Wymaga pilnej diagnostyki i leczenia.

7. Obrzęki limfatyczne

Utrudniony odpływ limfy (np. po usunięciu węzłów chłonnych, infekcjach, chorobach pasożytniczych).
Obrzęk zwykle jednostronny, twardy, narastający.

8. CIĄŻA

Ucisk powiększonej macicy na żyły miednicy → utrudniony odpływ krwi.
Zmiany hormonalne sprzyjają zatrzymywaniu płynów.

9. Brak ruchu, długotrwałe stanie lub siedzenie

Zmniejszone krążenie żylne w kończynach → gromadzenie się płynu.
Obrzęki często ustępują po odpoczynku z uniesionymi nogami.

Kiedy iść do lekarza?

Natychmiast, jeśli:

• Obrzęk pojawił się nagle i jest jednostronny
• Towarzyszy mu ból, zaczerwienienie, duszność
• Masz problemy z sercem, nerkami lub wątrobą

Jeżeli jednak Twój obrzęk jest pochorobowy, powstał w wyniku długotrwałej pozycji siedzącej lub w wyniuku ciąży można zastosować drenaż limfatyczny, które niesie za sobą szereg pozytywnych reakcji:

Obrzęki limfatyczne po chorobie / uszkodzeniu układu limfatycznego

Przykłady:

• Po usunięciu węzłów chłonnych
• Po radioterapii
• Wrodzony niedorozwój naczyń limfatycznych (obrzęk pierwotny)

Wpływ drenażu limfatycznego: bardzo korzystny

• Główna metoda leczenia – stanowi jeden z filarów terapii obrzęku limfatycznego (obok bandażowania i ćwiczeń).
• Poprawia odpływ chłonki z tkanek, gdzie normalny transport limfy jest utrudniony lub zablokowany.
• Zmniejsza obrzęk, napięcie skóry i ból, poprawia funkcjonowanie kończyny.
• Działa długofalowo – przy regularnym stosowaniu może znacznie ograniczyć progresję choroby.

Ważne: powinien być wykonywany przez specjalistę w terapii przeciwobrzękowej (fizjoterapeuta limfologiczny).

Obrzęki z powodu długotrwałego siedzenia lub stania

Przykłady:

• Praca biurowa, loty samolotem, stanie na kasie

• Osoby starsze z małą aktywnością

Wpływ drenażu limfatycznego: korzystny (ale wspomagający):

• Pomaga w odprowadzeniu zalegającego płynu z przestrzeni międzykomórkowej.
• Stymuluje krążenie limfatyczne i żylne, co jest kluczowe przy zastoju.
• Może przynieść szybką ulgę i uczucie lekkości nóg, zmniejsza uczucie napięcia i ciężkości.

Warto łączyć z innymi metodami:

• Ćwiczenia, spacery, unoszenie nóg
• Zmiany pozycji w ciągu dnia

Obrzęki w ciąży

Przykłady:

• Obrzęki kostek i stóp w 2–3 trymestrze
• Spowodowane przez ucisk macicy na żyły biodrowe i limfatyczne

Wpływ drenażu limfatycznego: umiarkowany do korzystnego

• Bezpieczna metoda na redukcję obrzęków w ciąży (jeśli prawidłowo wykonana).
• Pomaga w zmniejszeniu zatrzymania wody i redukcji uczucia ciężkości nóg.
• Może poprawiać komfort, sen i mobilność w późniejszym etapie ciąży.

!! Uwaga: powinien być wykonywany delikatnie i najlepiej po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę. Nie wykonuje się go, jeśli:

• Występuje stan przedrzucawkowy (obrzęki + wysokie ciśnienie)
• Są przeciwwskazania naczyniowe lub infekcje

Podsumowanie w tabeli poniżej:

Żeby zamówić drenaż limfatyczny z dojazdem do domu w Warszawie przejdź tutaj: https://masujmnie.pl/services/drenaz-limfatyczny-odblokuj-naturalny-potencjal-twojego-organizmu/

Daj znać koniecznie w komentarzu czy zmagasz się z obrzękiem czy temat jest dla Ciebie obcy 🙂